Đặc sắc tinh hoa ẩm thực cung đình xứ Huế

Ẩm thực cung đình là một trong những nét đặc sắc rất riêng của ẩm thực cố đô Huế bên cạnh ẩm thực dân gian. Ẩm thực cung đình Huế từ xưa nổi tiếng bởi sự cầu kỳ, tỉ mỉ trong cách trang trí, bày biện các món ăn, tạo nên nét độc đáo không phải nơi nào cũng có.

Xem thêm: Bỏ túi kinh nghiệm du lịch Huế từ A đến Z

Ẩm thực cung đình Huế là những món ăn ngự thiện được chế biến để phục vụ vua nhà Nguyễn trong suốt hơn một thế kỷ. Những món ăn dâng lên vua đều thuộc hàng sơn hào hải vị, được các đầu bếp tuyển chọn trong viện Thái Y chế biến, trình bày một cách cầu kỳ, công phu. Món ăn cung đình không chỉ ngon miệng, bổ dưỡng mà còn phải đẹp mắt, đạt đến chuẩn mực cao nhất, hoàn hảo nhất.

Ẩm thực cung đình được trang trí hết sức cầu kì và đẹp mắt (Ảnh: Sưu tầm)

Nguyên liệu dùng để chế biến các món ăn cung đình cao cấp hơn so với món ăn dân dã, thường là những loại thực phẩm rất quý và giàu chất bổ dưỡng như vây cá, bào ngư, yến sào, gân hươu, gân nai, hải sâm,…8 món ăn thượng hạng – Bát Trân trong ẩm thực cung đình xưa là nem công, chả phượng, da tê ngưu, bàn tay gấu, gân nai, môi đười ươi, thịt chân voi, yến sào.

Nem công, chả phượng (Ảnh: Sưu tầm)

Yến sào (Ảnh: Sưu tầm)

Tạo ra được một món ăn dâng lên nhà vua là một quá trình chế biến hết sức tỉ mẩn. Người đầu bếp phải nêm gia vị nhiều lần mà vẫn đảm bảo vừa miệng và giữ được vị tươi ngon vốn có của nguyên liệu. Sau khi nêm ướp, món ăn được bổ sung thêm gia vị lần 2 lúc đang sôi. Khi lửa tắt phải nêm thêm lần 3 và trước khi bày lên đĩa nêm lần cuối. Vậy là, một món ăn cung đình trước khi dâng lên vua phải nêm gia vị không dưới ba, bốn lần khi nấu.

Ẩm thực cung đình Huế có rất nhiều nghi thức và luật lệ từ việc cung ứng nguyên liệu thực phẩm, chế biến, phục vụ, quy cách của mâm, bàn, chén, bát, đũa,… Cỗ sẽ được chia thành nhiều hạng như cỗ cúng trong ngày lễ lớn, cỗ yến cho các quan hay tiếp đãi sứ thần các nước, cỗ yến ban cho tân khoa đỗ tiến sĩ. Cỗ hạng lớn có số lượng lên đến 161 món, cỗ quý có 50 món và có điểm tâm có 12 món. Lịch sử ghi nhận lại rằng vua Minh Mạng, Đồng Khánh, Khải Định mỗi bữa dùng từ 35 đến 50 món, trong đó phải có một vài món Bát Trân. Các món ăn được trình bày ra bát, đĩa rồi đặt vào các quả hay hộp gỗ sơn son thiếp vàng.

Các món ăn được bày biện đẹp mắt (Ảnh: Sưu tầm)

Mứt Huế (Ảnh: Sưu tầm)

Các món ăn cung đình được truyền từ đời vua này sang đời vua khác, ngày càng trở nên phong phú, đa dạng hơn do có sự xuất hiện của những món mới của các sứ thần cung tiến khi đi sứ về.

Ngày nay, các món ăn cung đình được thay đổi, biến tấu bằng các loại nguyên liệu dân dã hơn nhưng vẫn giữ nguyên kỹ thuật chế biến, trang trí, không kém phần tinh xảo, cầu kỳ như những món ăn xưa.

Du khách vừa thưởng thức ẩm thực vừa thưởng thức nhã nhạc cung đình Huế trong một nhà hàng (Ảnh: Sưu tầm)

Bài viết liên quan: 

• Ngây ngất trong những giai điệu Nhã nhạc Cung đình Huế
• 7 đặc sản Huế ghi dấu “ăn một lần là nhớ mãi”

Quả không sai khi nói ẩm thực cung đình Huế là tinh hoa, là đỉnh cao nghệ thuật ăn uống của Việt Nam ta. Nó luôn thể hiện được sự tinh túy, cầu kỳ, thanh tao đầy sức lôi cuốn, thu hút nhiều du khách trong và ngoài nước khi đến du lịch xứ Huế mộng mơ.