Độc đáo địa đạo Vịnh Mốc – Kỳ tích sống trong lòng đất lửa Quảng Trị

Giữa những năm bom đạn ác liệt, không ai có thể ngờ rằng lại có một địa đạo Vịnh Mốc – một thế giới sống và chiến đấu ở trong lòng đất, biệt lập hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Hãy cùng VNTRIP.VN ghé thăm và tìm hiểu công trình vô cùng độc đáo này nhé!

(Ảnh: Sưu tầm)

Địa đạo Vịnh Mốc ở đâu?

Địa đạo Vịnh Mốc thuộc địa phận thôn Vịnh Mốc, xã Vĩnh Thạch, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Nếu theo hành trình từ Bắc vào Nam dọc đường bộ trên quốc lộ 1A, đến gần Nghĩa trang Liệt sỹ huyện Vĩnh Linh bạn rẽ trái chừng 13km về phía biển là tới địa đạo Vịnh Mốc. Trên con đường rợp bóng tre xanh mát, có lẽ ít ai biết được rằng ngay bên dưới chân họ là cả một hệ thống địa đạo, “một thế giới” ngầm của quân và nhân dân Vĩnh Linh trong suốt những năm kháng chiến từ 1965 đến 1972.

(Ảnh: Sưu tầm)

Địa đạo Vịnh Mốc – Huyền thoại “lũy thép” anh hùng

Trong rất nhiều căn cứ cách mạng trên “đất lửa” Quảng Trị thì hệ thống làng hầm địa đạo Vịnh Mốc là biểu trưng cho ý chí quật cường, không chịu lùi bước trước kẻ thù xâm lược của cha ông. Năm 1965, làng Vịnh Mốc đã bị hủy diệt hoàn toàn dưới sự đánh phá tàn khốc của không quân và pháo binh Mỹ. Với ý chí “một tấc không đi, một ly không rời”, quân và dân Vĩnh Linh đã âm thầm chuyển cuộc sống từ mặt đất xuống lòng đất. Sau 18.000 ngày công gian khổ, các chiến sĩ Đồn Biên phòng 140 cùng với nhân dân Vịnh Mốc, Sơn Hạ đã đào và vận chuyển hơn 6000m3 đất đá kiến tạo nên một hệ thống làng hầm đồ sộ tại một quả đồi đất đỏ bazan ở phía nam làng Vịnh Mốc, sát với biển.

(Ảnh: Sưu tầm)

Toàn bộ hệ thống đường hầm cấu trúc hình vòm có kích thước 0.9m x 1.75m, dài 2.034m, bao gồm nhiều nhánh thông với nhau qua trục chính dài 870m. Địa đạo có 13 cửa ra vào, trong đó có 6 cửa được thông lên đồi, 7 cửa thông ra hướng biển và 3 giếng thông hơi. Hơn nữa, các cửa hầm có cột gỗ để chống sập và sụt lở, được ngụy trang kín đáo, chếch theo hướng gió, đảm bảo thông thoáng. Mặt bằng của đường hầm địa đạo Vịnh Mốc được đào cao hơn 5m so với mực nước biển, nghiêng từ 8 – 120độ từ Nam về Bắc, từ Tây sang Đông để nước dễ thoát, không bị đọng lại trong địa đạo, mọi sinh hoạt vẫn diễn ra được bình thường kể cả vào mùa mưa. Nhờ đó mà đất sét trong hầm ngày càng cứng hơn khiến cấu trúc địa đạo Vịnh Mốc vẫn tồn tại gần như nguyên vẹn cho đến ngày nay.

(Ảnh: Sưu tầm)

Đây không chỉ là làng hầm chiến đấu đơn thuần như các công trình khác, mà còn là không gian sống ngầm của bộ đội và người dân địa phương. Họ đã biến lòng đất thành những pháo đài vững chãi với 3 tầng thông nhau. Tầng một sâu 8 – 10m dùng để cơ động chiến đấu và trú ẩn. Tầng 2 cách mặt đất từ 12 đến 15m là nơi sinh sống của dân làng. Tầng 3 sâu hơn 23m, dùng làm kho chứa lương thực và vũ khí cho đảo Cồn Cỏ cũng như phục vụ chiến đấu cho quân và dân địa đạo Vịnh Mốc.

Có thể nói rằng địa đạo Vịnh Mốc chính là một ngôi làng dưới mặt đất với các công trình như giếng nước sinh hoạt, kho gạo, bếp Hoàng Cầm, trạm gác, trạm đặt máy điện thoại, bệnh xá, phòng phẫu thuật, nhà hộ sinh, nhà tắm… Đặc biệt, dọc hai bên đường hầm khoét sâu 1.8m và rộng 0.8m thành những ô nhỏ, là những phòng dành cho hộ gia đình từ 3 – 4 người có thể sinh hoạt được. Bên trong hầm còn có một hội trường dùng làm nơi hội họp, biểu diễn văn nghệ, chiếu phim với sức chứa lên đến hơn 50 người.

Không gian sinh sống của một gia đình trong làng hầm được tái hiện lại (Ảnh: Sưu tầm)

Khu vực nhà hộ sinh, nơi 17 trẻ được sinh ra (Ảnh: Sưu tầm)

Du lịch Địa đạo Vịnh Mốc

Với những giá trị lịch sử to lớn đó, năm 1976, Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, thể thao và Du lịch) đã đặc cách công nhận di tích địa đạo Vịnh Mốc là Di tích lịch sử, văn hóa cấp Quốc gia. Năm 2014, di tích địa đạo Vịnh Mốc tiếp tục được công nhận là di tích quốc gia đặc biệt. Đây là một trong những điểm đến hấp dẫn của tuyến du lịch DMZ (khu vực phi quân sự) và thu hút nhiều khách du lịch đến tham quan, tìm hiểu. Trong khuôn viên khu di tích còn có bảo tàng địa đạo Vịnh Mốc là nơi trưng bày các chứng tích chiến tranh, đặc biệt có bức tranh nổi tiếng To Be Or Not To Be (Tồn tại hay không tồn tại).

Rất nhiều du khách quốc tế khi đến thăm, tìm hiểu địa đạo Vịnh Mốc đều ngỡ ngàng trước công trình độc đáo (Ảnh: Sưu tầm)

(Ảnh: Sưu tầm)

(Ảnh: Sưu tầm)

(Ảnh: Sưu tầm)

Địa đạo Vịnh Mốc – công trình vô cùng độc đáo trong lòng đất lửa Quảng Trị là di tích lịch sử văn hóa mang nhiều giá trị lịch sử, giáo dục to lớn, là biểu tượng cho tinh thần yêu nước bất diệt, ý chí quật cường và sự sáng tạo của cha ông ta trong những năm kháng chiến.

Xem thêm bài viết:

• Tượng đài Mẹ Thứ – Người Mẹ vĩ đại của cả dân tộc
• Bảo tàng Quang Trung dấu ấn lịch sử hào hùng của dân tộc